Co powinien umieć 6 - latek ? - artykuł dla Rodziców

CO  POWINIEN  UMIEĆ  6 – LATEK? - artykuł dla Rodziców

Co powinno umieć dziecko idące do pierwszej klasy? Co powinien umieć 6-latek? Czy dziecko w zerówce musi umieć czytać? Dziecko w wieku 6 lat rozumie ok. 10 tys. słów. Ważny jest nie tylko rozwój umiejętności komunikacyjnych. Sprawdź listę umiejętności, jakie powinien posiadać 6-latek, by być gotowym do nauki w szkole.

Dużo mówi się o poziomie rozwoju 6-latka oraz jego dojrzałości. Jakie posiada umiejętności? Jak długo potrafi skupić uwagę? Czy jest w stanie odnaleźć się w grupie dzieci? Warto przyjrzeć się bliżej i dokładnie przeanalizować zdolności, jakie posiada dziecko w tym wieku.

Zanim jednak przejdziemy do dokładnego omówienia umiejętności sześciolatka, przyjrzyjmy się bliżej pojęciu dojrzałości szkolnej. Jest ona definiowana jako przygotowanie dziecka do opanowywania elementarnych kompetencji szkolnych i odnosi się do sfer: psychomotorycznej, słownikowo-pojęciowej i emocjonalno-motywacyjnej.

Kiedy dziecko jest gotowe do szkoły?
Wtedy, gdy opanuje następujące umiejętności:
Sfera psychomotoryczna
Płynnie się porusza, jest sprawne manualnie (posługuje się np. ołówkiem, pędzelkiem), wymawia wszystkie głoski, dokonuje analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej, koncentruje się na zadaniu, ma rozwinięte zdolności pamięciowe, orientuje się w schemacie ciała, ma dobrą koordynację wzrokowo-ruchową.

Sfera słownikowo-pojęciowa
Ma bogaty zasób słów i używa ich adekwatnie do sytuacji, potrafi wyrazić myśli za pomocą słów, dokonuje ich klasyfikacji, umie wyciągać wnioski, uogólniać, posługiwać się symbolami.

Sfera emocjonalno-motywacyjna
Wyraża stany emocjonalne adekwatnie do sytuacji, potrafi zachować się w grupie rówieśników, jest samodzielne w działaniu, potrafi się podporządkować poleceniom nauczyciela, znosi przykre napięcia, jest nastawione na poznanie, odkrywanie, badanie, samodzielnie poszukuje rozwiązań napotkanych trudności.

Jak widać, ogólne kryteria gotowości szkolnej wcale nie odnoszą się do wieku dziecka, a do opanowanych przez nie umiejętności. Większość sześciolatków spełnia ww. kryteria, dlatego jako próg rozpoczęcia wieku młodszego szkolnego przyjmuje się zakres 6-7 lat.

Rozwój fizyczny i motoryczny
Dziecko jest już samodzielne w zakresie czynności samoobsługowych – w toalecie, w samodzielnym ubieraniu się, przy jedzeniu. Swobodnie porusza się, biegając i chodząc. Łączy też proste ruchy w złożone kombinacje (bieg i skok, chwytanie i rzucanie piłki), jego ruchy stają się płynne, rytmiczne i harmonijne. Dziecko opanowuje takie czynności jak jazda na rowerze, rolkach, łyżwach, pływanie.

Zmiany zachodzą też w funkcjonowaniu mózgu, wyrównuje się w nim udział fal theta i alpha, wzrasta synchronizacja między aktywnościami w różnych obszarach mózgu oraz koordynacja między płatami czołowymi a innymi częściami mózgu. Zmiany te stanowią podstawę do kontrolowania własnych zachowań, kierowania uwagą, przewidywania i tworzenia planów oraz rozwiązywania problemów logiczno-matematycznych. Dziecko potrafi wykonywać wymagające precyzji ruchy narzędziowe, np. wiąże sznurki, nawleka igłę, szyje, używa kredek i pędzli. Z każdym miesiącem jego ruchy stają się coraz bardziej precyzyjne.

Rozwój poznawczy
Dziecko w wieku sześciu lat różnicuje już drobne formy, np. litery alfabetu, różnicuje odcienie barwne, imituje melodie, zachowując tonację i rytm, potrafi skopiować trójkąt i spiralę, kopiuje też litery, co jest dobrą bazą do nauki pisania. Potrafi też oceniać stosunki przestrzenne z perspektywy własnej i innych osób.

Ważne dla gotowości szkolnej jest to, że sześcioletnie dziecko jest już zdolne do hamowania reakcji i planowania działań, podczas ich wykonywania jest wytrwałe i systematyczne. Stosuje pierwsze strategie pamięciowe, np. strategię powtarzania. Liczy wprost i wspak, rozumie powiązania liter oraz dźwięków. Sześciolatek potrafi też szeregować systematycznie i hierarchicznie klasyfikować, stosując odpowiednie zasady. W zabawach tematycznych wykorzystuje wyobrażenia reproduktywne i antycypacyjne. Odróżnia też własne przekonania od cudzych i rozumie, że mogą być one prawdziwe lub fałszywe.

Sprawności językowe i komunikacyjne
Dziecko w wieku sześciu lat rozumie ok. 10 tys. słów (słownik bierny). W okresie zakończenia nauki przedszkolnej używa mniej więcej połowy z nich, jednak udowodniono, że uczeń szkoły podstawowej poznaje średnio 20 słów dziennie, a jego słownik czynny znacząco się poszerza. Tworzy też złożone formy gramatyczne, buduje definicje funkcjonalne i opisowe, używa z sensem form gramatycznych przy tworzeniu nowych słów.

Sześciolatek potrafi odróżnić opowiadanie od innych form wypowiedzi, a jego opowiadania składają się z wielu epizodów i zawierają wszystkie niezbędne elementy strukturalne. Dziecko rozumie też niektóre słowa wieloznaczne i metafory oraz wkracza w stadium wstępnego czytania. Maluch zdolny jest do przewidywania i rozumienia zachowań innych osób, zarówno realnych jak i fikcyjnych.

Rozwój emocjonalny
Sześciolatek rozumie już większość emocji, potrafi je nazwać, używa określeń czasownikowych. Orientuje się też w mentalnych przyczynach występowania emocji i potrafi opanować złość lub strach. W okolicach 6 r.ż. dziecko dostrzega różnicę między uczuciami przeżywanymi a ujawnianymi, dzięki czemu opanowuje reguły ekspresji emocji i nabywa umiejętności zaradczych. Pozwala mu to na manipulację uczuciami innych osób dzięki odpowiedniemu udawaniu własnych przeżyć.

Rozwój społeczny
Sześciolatek jest już całkowicie zdolny do samoobsługi – samodzielnie się ubiera, je, wykonuje czynności toaletowe. W grupie umie już współdziałać z innymi dziećmi, choć lubi dominować i zdarza mu się przejawiać agresję skierowaną na konkretną osobę. Zaczyna spędzać coraz więcej czasu z innymi dziećmi. Dziecko w tym wieku opanowuje wiele reguł zachowania, potrafi też empatyzować zarówno z bliskimi, jak i z nieznanymi lub fikcyjnymi osobami. Zaczyna zawierać pierwsze przyjaźnie oparte na wspólnocie zainteresowań.

Rozwój moralny
Dziecko w wieku sześciu lat kieruje się już zasadą relatywizmu moralnego, przestrzega norm, aby dostać nagrodę. Ma opanowane wiele istotnych reguł moralnych, a w swoim zachowaniu zmierza do ukarania osób postępujących niezgodnie z przyjętymi zasadami.

Rozwój osobowości
Dziecko uczy się odraczania gratyfikacji, choć może mieć z tym jeszcze problem. Jest wrażliwe na krytykę i ma wyraźną potrzebę osiągnięć. Zna podstawy różnic płciowych oraz obraz własnej osoby, w którym dominuje jednak określanie się poprzez posiadanie. Ukształtowana jest też samoocena, która sprawia że przekonania dziecka na temat siebie stają się trwałe.

Formy aktywności
Sześciolatki potrafią już budować z klocków złożone konstrukcje, układać puzzle i rysować bogate w szczegóły obrazki. Potrafią napisać swoje imię i niektóre krótkie wyrazy. Chętnie uczestniczą w uczeniu się o charakterze spontaniczno-reaktywnym, a podczas zabaw z innymi organizują bogate w treść role. Duże zainteresowanie zaczynają okazywać zabawom receptywnym – chętnie oglądają telewizję, obrazki czy książki, co stanowi dobry punkt wyjścia do rozpoczęcia z dzieckiem nauki.